Zachęcam do spotkania z inspirującą i, mimo upływu czasu, wciąż aktualną myślą księdza Józefa Tischnera. Książka „Mądrość człowieka gór” ukazała się nakładem Wydawnictwa Znak i przyciąga wzrok okładką.
Oprawa graficzna książki „Mądrość człowieka gór” nawiązuje do popularnych polskich motywów ludowych. Na okładce umieszczono dziewięćsił bezłodygowy. Ta górska roślina, uważana za symbol bardzo silnej więzi człowieka z niebem i ziemią, według wierzeń ludowych ma w sobie dziewięć mocy dających człowiekowi dziewięć sił: zdrowie, moc, rozum, odwagę, uczciwość, wierność, pracowitość, sumienność i ofiarność.
Ksiądz Tischner jest przykładem kogoś, kto potrafił połączyć umiłowanie tradycji, czyli – w jego przypadku – kultury góralskiej i ludowej religijności, z szerokimi horyzontami i otwarciem na świat. To ważne – mieć takiego nauczyciela, który potrafi pokazać, że to, co polskie, i to, co europejskie, nie musi być w konflikcie. Że nie należy rezygnować ze swoich rodzimych wartości, będąc w Europie, a jednocześnie, myśląc w kategoriach europejskich, nie przestaje się być patriotą. Fenomen Tischnera polega na tym, że jest on atrakcyjny dla ludzi o bardzo różnych poglądach. W Polsce, w której społeczeństwo coraz bardziej się dzieli, a polityka jeszcze wyolbrzymia istniejące różnice, wartości proponowane przez Tischnera łączą. To nie przypadek, że z szacunkiem wypowiadają się o nim ludzie, którzy reprezentują obozy ideowo od siebie odległe – pisze Wojciech Bonowicz- redaktor książki i dodaje, że Tischner uczy nas takiego patrzenia na świat, w którym sprzeczności nie znikają, ale w jakiś niezwykły sposób się harmonizują, tworząc całość, która budzi nie strach, lecz zachwyt.
W „Mądrości człowieka gór” czytamy m.in. o godności, honorze, tolerancji, czy kulturze. Pomocny w odnajdywaniu sensu myśli i refleksji autora staje się słowniczek gwary góralskiej, umieszczony na końcu książki. Tytuły rozdziałów wplatają się w cykliczność pór roku. Dawniej natura wyznaczała rytm życia człowieka. Człowiek się do niej dostosowywał, a jednocześnie musiał się z nią zmagać. Połączenie tych dwóch elementów – harmonii i walki – stworzyło niepowtarzalną kulturę i styl życia, które nazywamy góralszczyzną.
Ksiądz Józef Tischner był zawsze mocno związany z górami. Cała jego filozofia była przepełniona mądrością ludzi gór. Miał zwyczaj mawiać, że jeśli czegoś nie da się przełożyć na góralski, to znaczy, że w ogóle nie warto się tym zajmować. Jego myśli inspirują, pobudzają do refleksji. W świecie rozdzieranym konfliktami przywracają pokój i poczucie sensu.
Józef Tischner – ksiądz, filozof, publicysta. Profesor Papieskiej Akademii Teologicznej w Krakowie, współzałożyciel wiedeńskiego Instytutu Nauk o Człowieku. Kapelan Związku Podhalan. Kawaler Orderu Orła Białego.
oprac Dorota Olearczyk
Tekst powstał dzięki uprzejmości Wydawnictwa Znak.