Muzeum Tradycji Niepodległościowych

Muzeum Tradycji Niepodległościowych w Łodzi jest obecnie najdłużej funkcjonującym muzeum historycznym w mieście. Jego początki sięgają roku 1959 kiedy powołano do życia Muzeum Historii Ruchu Rewolucyjnego. Na siedzibę nowej placówki wybrano budynek dawnego więzienia przy ul. Gdańskiej 13. Ówczesne muzeum gromadziło zbiory dotyczące działalności wszelkiego rodzaju polskich ruchów lewicowych, ze szczególnym uwzględnieniem tych działających na terenie Łodzi i regionu.

Siedziba Główna MTN-Łódź, ul. Gdańska 13 – mieści się dawnym budynku więziennym zbudowanym w latach 1883–1885, przy ówczesnej ul. Długiej (dziś Gdańska). Carskie więzienie przeznaczone było przede wszystkim dla więźniów politycznych – m.in. działaczy Polskiej Partii Socjalistycznej i innych ruchów niepodległościowych. Na obecnym dziedzińcu zewnętrznym ustawiona wówczas była szubienica, na której wielu naszych rodaków straciło życie. Funkcję więzienną budynek spełniał także poprzez okres I wojny światowej, dwudziestolecie międzywojenne, a także w czasie okupacji niemieckiej i po zakończeniu II wojny światowej. W dwóch ostatnich okresach było to miejsce odosobnienia przeznaczone dla kobiet. Więźniarkami były m.in Halina Szwarc (wybitna agentka AK-owskiego wywiadu) i Maria Eugenia Jasińska (harcerka, żołnierz ZWZ i AK, bohaterka akcji “Dorsze”).