W tym roku Centralne Muzeum Włókiennictwa w Łodzi obchodzi sześćdziesiątą rocznicę powstania. Jubileusze skłaniają do wnikliwego analizowania historii, do bilansów i podsumowań.

Wystawa „Działy otwarte / Działy zamknięte”, dla której punktem wyjścia stały się refleksje nad historią instytucji, specyfiką kolekcji czy w końcu zmieniającą się rolą muzeów, jest opowieścią poprowadzoną ze współczesnej perspektywy.

Tytuł projektu nawiązuje do koncepcji organizacyjnej muzeum jego pierwszej dyrektorki, Krystyny Kondratiuk opartej na działach otwartych i zamkniętych. Tytuł został potraktowany jednak szeroko, na wielu poziomach. Odnosi się do struktury, ale również skłania do refleksji nad zmieniającą się przez lata rolą instytucji czy też toczącą się obecnie międzynarodową debatą nad nową definicją muzeum zaproponowaną podczas trwania Konferencji Generalnej Międzynarodowej Rady Muzeum ICOM w Kioto we wrześniu 2019 r. Propozycja ta mówi, że „Muzea są wielogłosowymi przestrzeniami demokratycznej integracji służącymi krytycznemu dialogowi na temat przeszłości i przyszłości.” Ekspozycja nie odpowiada na wiele rodzących się pytań, jest jednak ważnym głosem w dyskusji.

Pojęcie (gr. museion, łac. musaeum) używane jest od ponad 2500 lat, jego rozumienie zmieniało się i ewoluowało, przyjmowało różnorodne znaczenia. Wystawa jubileuszowa nie jest wystawą historyczną w sensie przywołania faktów i ich chronologicznego uporządkowania. Zrywa z wizją muzeum jako formą instytucji zamkniętej, jedynie katalogującej i badającej przeszłość, ale ukazuje je raczej jako strukturę otwartą na interpretacje, pole działań artystycznych.

I tak magazyny i archiwa CMWŁ zostały otwarte, a bogate zbiory stały się źródłem inspiracji dla współczesnych twórców i poddane interpretacji. Ze względu na złożoność charakteru poszczególnych kolekcji główna kuratorka muzeum, Marta Kowalewska, zdecydowała się zbudować ekspozycję wokół trzech kolekcji: tkaniny artystycznej, tkaniny przemysłowej i odzieży. Do pracy zaprosiła artystki: Dominikę Krogulską-Czekalską i Małgorzatę Markiewicz oraz Marcina Różyca, kuratora, krytyka mody i pracownika CMWŁ. W prace nad wystawą zaangażowane są również Katarzyna Biłas i Monika Kowalczyk z Działu Tkaniny Artystycznej CMWŁ.

Dzięki temu wystawa zbudowana została w oparciu o trzy różne narracje, wywodzące się z trzech różnych wizji postrzegania muzeum. Dominika Krogulska-Czekalska spojrzała na kolekcję z punktu historyczno-badawczego, który stanowi dla niej ważne źródło inspiracji oraz podstawę podjętej przez nią metody dydaktycznej w ramach prowadzonej Pracowni Tkaniny Dekoracyjnej na łódzkiej ASP. Na wystawie znajdą się również prace jej studentów. Zestawienie tkanin zabytkowych, z rekonstrukcjami dr Nahlika (byłego dyrektora muzeum) i nowymi ornamentami utkanymi z młodych krytycznych wizji i osadzonymi w kontekście użytkowym może zabrać widza w podróż w czasie i przestrzeni oraz stać się haptyczną ucztą w okulocentrycznym świecie fizycznego dystansu. Wrotami do innej przestrzeni stanie się także wielkoformatowa fotografia wnętrza sali pałacu w Nieborowie, której ściany zdobi zrekonstruowana przez Nahlika tkanina „Orzelska” (zdjęcie autorstwa Urszuli Tarasiewicz). Specjalnie z okazji jubileuszu Dominika Krogulska-Czekalska zrealizowała wielkoformatową pracę będącą rodzajem tkaniny scenograficznej opartej na konstrukcji „pasa perskiego” z motywami zawierającymi feministyczne kody.